Hôm Nay, Đất Nước Hoa Kỳ Mừng Lễ: “Juneteenth!”
-Juneteenth (ghép từ June (tháng Sáu) và nineteenth (ngày thứ 19); tên chính thức: Juneteenth National Independence Day (Ngày Quốc Khánh Juneteenth), còn gọi là Jubilee Day (Ngày Hân hoan), Emancipation Day (Ngày Giải Thoát),
Freedom Day (Ngày Tự do), và Black Independence Day, tức Ngày Độc Lập Người Da Đen) là ngày kỷ niệm chấm dứt chế độ nô lệ đối với người Mỹ gốc Phi tại Hoa Kỳ, được tổ chức vào ngày 19 tháng 6 hàng năm. Xuất phát lần đầu tiên từ thành phố Galveston, bang Texas, phong trào kỷ niệm này bắt đầu lan rộng trên toàn nước Mỹ từ năm 1865.
Về mặt lịch sử, vào khoảng đầu thế kỷ 17, thực dân châu Âu đã thực hiện những cuộc di cư tới một vùng thuộc địa mới tại châu Mỹ (ngày nay là Hoa Kỳ) để sinh sống. Để khai phá nơi đây, họ bắt hàng triệu người da màu châu Phi đi theo làm nô lệ phục vụ. Tới năm 1865, khi chế độ thực dân được phá bỏ sau cuộc nội chiến Mỹ (1861-1865), cùng với việc Tu chính án thứ 13 được chính phủ đương thời thông qua, những người nô lệ gốc Phi bắt đầu được giải phóng khỏi việc bị sử dụng làm công cụ lao động. Để đánh dấu sự kiện, người dân lấy ngày 19 tháng 6 hàng năm kỷ niệm giải phóng. Juneteenth là cách viết tắt của June Nineteenth trong tiếng Anh.Ngày 17/6/2021, tổng thống thứ 46, Joe Biden ký Đạo luật Ngày Độc lập Quốc gia, chính thức đưa Juneteenth trở thành ngày lễ liên ba
-Ngày 19 tháng 6 năm 1965. Kể từ giờ phút lịch sử này, QLVNCH vinh dự gánh vác thêm trọng trách nặng nề nhất đối với quốc gia, dân tộc. Người Lính VNCH ngoài trách nhiệm "Bảo Quốc-An Dân", họ còn phải lãnh đạo chèo chống con thuyền Quốc Gia trong cơn bão lửa chiến tranh, trên dòng sông nổi sóng lịch sử, cho đến tháng tư năm 75.Từ đó, ngày 19 tháng 6, còn gọi là Ngày Quân Lực. Nói đến quân đội, là phải nói đến Người Lính VNCH, những người đã đem cả cuộc đời, hy sinh một phần thân thể và sinh mạng, để bảo vệ hai chữ Tự Do cho Miền Nam Việt Nam, trong cuộc chiến tang thương kéo dài trên 20 năm, bởi cuồng vọng nhuộm đỏ cả quê hương, do tội đồ Hồ Chí Minh và bọn CSBV gây nên.
*Người Lính VNCH “Vì Dân Mà Chiến Đấu, Vì Nước Mà Hy Sinh!”
Kỷ niệm Ngày Quân Lực, hàng triệu người dân miền nam, đã một thời hưởng không khí tự do no ấm, xin kính cẩn Vinh Danh-Tri Ân các anh linh tử sĩ, hơn 250 ngàn Người Lính VNCH đã nằm xuống, những người con yêu của Mẹ Việt Nam, đặt Tổ Quốc, Danh Dự và Trách Nhiệm lên trên hết, những người trân quý Tổ Quốc - Dân Tộc, hơn cả mạng sống của mình. Đã vì dân mà chiến đấu, đã vì nước mà hy sinh.
Người Lính VNCH: Tổ Quốc-Danh Dự-Trách Nhiệm!
Ngày Quân Lực, để nhớ về Người Lính VNCH, đã một thời chèo chống con thuyền quốc gia, trong cơn bão lửa chiến tranh, Họ đã cắm ngọn cờ Vàng chiến thắng khắp mọi nơi, khắp 4 vùng chiến thuật. Từ giòng sông Bến Hải miền địa đầu giới tuyến, dài xuống tận mũi Cà Mau, phần đất cuối cùng của quê hương. Tạo những địa danh lẫy lừng trong quân sử, bao nhiêu năm đã qua, cuộc chiến đã chấm dứt, vậy mà mỗi lần nhắc tới, địch vẫn còn run sợ. Sợ cả bộ quân phục!
Cao điểm nhất năm 1972, người lính với những trận chiến lẫy lừng: "Cờ bay, cờ bay oai hùng trên thành phố thân yêu, vừa chiếm lại đêm qua bằng máu!...". Trận chiến Mùa Hè Đỏ Lửa kết thúc, người Lính VNCH đã dùng máu và sinh mạng tạo những chiến công lẫy lừng, làm cả thế giới nghiêng mình kính phục.
Lá Quốc Kỳ lại tung bay khắp mọi miền đất nước, dưới tia nắng ấm thanh bình vừa ló dạng nơi chân trời. Ôi! cũng là lúc Người Lính VNCH, bị đồng minh bỏ rơi, bắt đầu bị trói tay trên bàn cờ chính trị thế giới, để rồi đưa đến cái chết tức tưởi của chính thể VNCH. Quân đội VNCH trở thành một quân lực bất hạnh nhất, trong lịch sử!
*Người Lính VNCH “Tôi Còn Nợ Anh!”
Ngày Quân Lực, với hơn hai mươi năm khói lửa chinh chiến, xương thành núi, máu thành sông! Người Lính VNCH không bao giờ đòi hỏi Tổ Quốc bất cứ một điều gì. Người Lính chỉ mong đem máu xương, cuộc đời của mình, đổi lấy hai chữ Tự Do cho quê hương dân tộc, cho dù phải trả cái giá đắt nhất là hy sinh mạng sống của chính mình.
Hơn hai mươi năm miệt mài gìm súng canh giữ quê hương. Người Lính VNCH không yêu cầu người dân bất cứ một điều gì cho lợi ích cá nhân. Người Lính chiến đấu chỉ mong muốn nhìn thấy người dân được sống những tháng ngày an vui, hạnh phúc, cơm no, áo ấm, dưới nắng ấm thanh bình, trên quê hương mến yêu, mang tên Việt Nam.
Tinh Thần Người Lính VNCH Bất Diệt!
Hôm nay, Ngày quân lực, 50 năm sau, những người lính "bên thua cuộc" sau thời gian cải tạo, tù tội, đọa đày trên chính quê hương của mình, hay lưu lạc khắp nơi, nhưng vẫn đem phần đời còn lại, miệt mài tranh đấu. "Những Người Lính năm xưa" không có bất cứ một tham vọng chức vụ nào. Những Người Lính Già xa quê hương, vẫn còn miệt mài góp công sức của mình, chỉ mong sao đất nước thoát khỏi gông cùm, xiềng xích của lũ cộng sản bạo tàn, bán nước, “hèn với gặc, ác với dân,” để người dân Việt Nam sớm có được nụ cười "Dân Chủ-Tự Do-Hạnh Phúc" mãi mãi nở trên môi. Cả đời hy sinh, họ chỉ muốn thế.
“Họ là những anh hùng không tên tuổi.
Không bao giờ được hưởng ánh quang vinh.
Nhưng can đảm và tận tình giúp nước!”
Với ý nghĩa này, hình ảnh cao đẹp của người lính VNCH, luôn luôn sống mãi trong lòng người dân Việt yêu chuộng dân chủ, độc lập, tự do, dù đã qua hơn nửa thế kỷ!
SỬ HÙNG CHIẾU SÁNGMừng ngày quân lực VNCH
Năm mươi năm tưởng Hồ Trường đã cạn
Nào hay chiến y còn rỉ máu oan khiên
Người trai hùng thuở ấy vẫn an nhiên
Niềm tự hào mãi nguyên trên đỉnh nắng
Gót giày anh bùn Xuân Lộc hoen lấm
Tiếng thét xung phong vang dậy trời Nam
Bờ lau khe suối xác thù ngổn ngang
Đại bác xe tăng dịch quân tơi tả
Tiếng súng anh đồi Charlie xối xả
Nhắm tim địch tới viên đạn cuối cùng
Nghe gió hú đáp tiếng gọi núi sông
Viết tên anh vào sử xanh vạn thuở
Bàn chân anh dấu Quảng Trị thành cổ
Chí trai ngất nghễu dựng lại cờ vàng
Khát vọng tự do chiếu sáng ngàn năm
Tuổi trẻ Việt nam vươn vai Phù Đổng
Máu anh nhuộm sàn tàu lửa bỏng
Hoàng Sa đất tổ ai nỡ chia lìa
Dành từng viên đá dựng lai mộ bia
Tổ quốc ghi ơn gia tài của mẹ
Thân xác anh vờn theo ngọn gió
Đại bàng gãy cánh giữa chốn thinh không
Hồn anh lửng lơ mây trắng bềnh bồng
Nợ nước tình nhà thân trai lỗi hẹn
Tên anh ghi khắc lá rừng suối vắng
Việt điểu ngang trời đậm nét sử xanh
Máu nở thành hoa chim Việt hiên ngang
Vòng tay Âu Cơ ngàn năm ngọt ấm..
(Ngô Đức Diễm)
-Trong mục đích tưởng nhớ và vinh danh các Chiến Sĩ VNCH đã hy sinh để bảo quốc an dân, giữ vững Miền Nam tự do, no ấm trên 20 năm và cùng một lòng yểm trợ đồng bào quốc nội, trong cuộc đấu tranh cho quê hương Việt Nam, sớm được tự do, dân chủ, phú cường và không cộng sản.
Ủy Ban Thúc Đẩy Xây Dựng Tượng Đài Chiến Sĩ Việt Mỹ và Lực Lượng Sĩ Quan Thủ Đức, cùng phối hợp, để cử hành lễ đặt vòng hoa, trước tượng đài chiến sĩ Việt Mỹ, trong khuôn viên vườn truyền thống Việt, 1499 Roberts Ave, thành phố San Jose, tiểu bang California. Đúng 10 giờ sáng Ngày Quân Lực VNCH 19 Tháng 6 năm 2025! Tức sáng thứ 5, tuần này!
Chúng ta, là những người Lính năm xưa, những Cựu Quân Nhân Quân Lực VNCH, phải lưu vong nơi xứ người hơn 50 năm qua. Nhưng trách nhiệm của một quân nhân VNCH vẫn còn đó và phải tiếp tục dù bất cứ và nơi nào, với Tổ Quốc, Danh Dự và Trách Nhiệm!
NHÂN NGÀY QUÂN LỰC, TƯỞNG NHỚ…ANH TÔI! CÁI CHẾT CỦA MỘT NGƯỜI LÍNH VNCH!
-Ngày 13 Tháng 8 năm 1971, trưa hầm hập nóng. Cái nóng của Sài Gòn, hừng hực mái tôn, như chảo lửa đun… sôi. Chiến tranh… khói… khói… lãng đãng mặt người. Trong căn nhà trọ trong hẻm 482 đường Phan Thanh Giản Sài Gòn, mình nằm chịu trận như một con cá mắc cạn, ngóc lên mà thở trong cuộc chiến khốc liệt nầy… thì nhận được thơ anh. Bức thơ nhầu nhĩ, bì thơ là một tờ giấy, người viết chỉ việc viết vào mặt sau, xếp lại, rồi đề địa chỉ ở mặt trước, có in tem sẵn, dán lại, gởi đi cho nó gọn mà những người lính từ mặt trận thường dùng để gởi về thân nhân là ba, má, vợ hay người yêu hoặc mấy đứa em thơ ngây còn ở hậu phương. Thơ anh viết từ ngọn núi Ba Hô nào đó, khoảng 17 cây số đường chim bay về phía Tây Bắc Quảng Trị, án ngữ đường 9 Nam Lào. Ai kiểm soát độ cao nầy là kiểm soát đường chuyển quân phía dưới. Và muốn tấn công, xâm nhập vào Quảng Trị thì phải tìm cách nhổ sạch quân trú phòng ở đỉnh Ba Hô! Anh nói những ngày ở đây thật là gian khổ và ác nghiệt nhưng gian khổ nhứt là đi lấy nước vì địch quân rình bắn sẻ. Anh nói: Gió Lào mùa nầy ác nghiệt cũng không kém mấy thằng Bắc Quân bên kia núi rình bắn lén. Bầu trời trên đầu, ngày lại ngày, không một đám mây, không mưa… khô khốc! Nước!
Đại đội 1, Tiểu đoàn 6 Thủy Quân Lục Chiến của anh nằm trên đỉnh Ba Hô đó. Anh không biết ngày về vì hành quân liên miên như vậy và đóng chốt ở đây không biết đến bao lâu mới có đơn vị khác đến thay?
Thơ anh đến, chưa kịp trả lời, thì 21 tây, xác anh đã về tới. Người anh bà con bạn dì, trên chiếc xe Honda, mượn của thằng bạn học khác, chở mình lên Nghĩa Trang Quân Đội Biên Hòa. Chạy trong cái nắng đổ lửa của Sài Gòn mà không nghĩ gì hết. Không tin gì hết. Đầu óc như cứng lại, khô khốc, đặc quánh lại… như cơn gió Lào vi vút, u u… thổi ngoài kia của dãy Trường Sơn.
Xe qua tượng Thương Tiếc, quẹo vào con đường vòng cung. Phía trên đồi là Nghĩa Dũng Đài sừng sững, rồi ngừng lại ở tiền sảnh của Nhà Quàn Liên Đội Chung Sự Nghĩa Trang Quân Đội Biên Hòa! Không có ai chỉ dẫn. Như linh tính của tình anh em ruột thịt, mình đến ngay chiếc quan tài hình chữ nhựt màu xanh biển thẫm, đã phủ quốc kỳ. Đầu hòm có một chữ Hán không hiểu nghĩa là gì? Anh bà con đi chung đang học năm thứ hai Văn Khoa nói: “Chữ Thượng nghĩa là trên. Đầu nó nằm đây nè!”
Mặt trước quan tài có đính một tờ giấy. Trên đó viết vài hàng chữ: Cấp bậc: Thiếu Úy. Họ tên: Đoàn Xuân Hòa. Sanh ngày 14 tháng 9 năm 1949. Đại đội Phó, Đại đội 1, Tiểu Đoàn 6 Thủy Quân Lục Chiến. Tử trận ngày 15 tháng 8 năm 1971 tại Quảng Trị.
Nằm kế bên anh là Chuẩn Úy Lê Định, sanh năm 1952, sanh quán Huế, cùng chung đơn vị. Phía sau lưng anh là khoảng hai mươi chiếc quan tài nữa, chia làm hai hàng, có một vài cái thuộc Sư Đoàn 5, còn bao nhiêu đều là lính Đại Đội 1 với anh. Sau nầy, nghe kể lại, ngày 15 tháng 8 một trận đánh khốc liệt đã xảy ra trên đỉnh Ba Hô giữa bộ đội quân chánh quy Bắc Việt và Đại Đội của anh. Đại Đội bắn hết đạn, bị tràn ngập. Trận đánh xáp lá cà bằng lưỡi lê đã diễn ra và kết thúc bằng phi cơ phản lực đến ném bom. 24 chiến sĩ Đại Đội 1 Tiểu Đoàn 6 Thần Ưng Cảm Tử tử trận! 24 chiến sĩ ngã xuống và bao nhiêu vành khăn tang đội lên đầu của thân nhân tử sĩ? Nào ai biết được con số chính xác. Nỗi đau người lính không còn đau nữa, đã đền xong nợ nước, mà nỗi đau của cha mẹ, vợ con, anh em của người chiến sĩ thì còn đau mãi đến tận bây giờ!
Quanh quẩn bên chân anh, nhang tàn rồi thắp nhang khác, nến tàn rồi đốt ngọn nến khác. Một cọng chân nhang, cắm vào đó một điếu thuốc thơm! Mời luôn những người đồng ngũ của anh mỗi người một điếu! Hà tiện chi nữa! Hết thuốc, lại dốc hết tiền trong túi ra, xuống câu lạc bộ nhà quàn mua cho anh hút trước khi xác thân các anh về với đất. Phía sau tiền sảnh là một căn phòng tối lù mù, chiếu sáng bằng những ngọn đèn tròn, vàng vọt. Rồi có tiếng trực thăng sơn chữ thập hồng, phầm phập xuống bãi đáp. Hai người lính cứu thương, quân y, bước ra, chuyển từ trong trực thăng xác một người lính thuộc Sư Đoàn 5, phù hiệu ngôi sao trắng và số 5 màu đỏ máu trên tay áo!
Xác tử sĩ nằm trên băng ca, một tay thòng xuống, còn đòng đưa theo nhịp đi của hai người lính đang khiêng… chứng tỏ anh vừa mới chết, xác hãy còn nóng hổi, chưa lạnh, nên chân tay hãy còn dịu nhỉu. Quần áo trận của anh vẫn còn ướt sũng và vấy đầy bùn đất! Xác anh được mang vào phòng và những người lính Quân Nhu thuộc Liên Đội Chung Sự xúm lại làm phần việc của mình trong im lặng. Trước hết dùng kéo cắt quần áo trận ra để tắm rửa cho tử sĩ lần cuối. Cái vòi nước xịt vào khuôn mặt giờ hơi tai tái nhưng vẫn còn lật qua lật lại được theo tia nước. Sau đó là lau khô xác, hớt tóc cho ngắn gọn, dùng phấn và son tô lại khuôn mặt, môi người tử sĩ để thân nhân nếu có lên nhìn mặt cho đỡ tủi. Mặc cho người lính vừa ngã xuống một bộ ka ki vàng còn hồ cứng. Công đoạn cuối cùng là đổi cáng. Hai chiếc thẻ bài đeo trên ngực tử sĩ được rứt ra. Một sẽ giao lại cho thân nhân và một gắn trên đầu hộc tủ, một trong khoảng ba trăm cái của phòng lạnh, để biết mà mở ra cho thân nhân lên nhận diện Năm giờ chiều thì Ba, Má dẫn mấy đứa em từ Mỹ Tho lên. Lúc đó thấy Má đi không nổi nữa. Chân như khuỵu xuống; phải tựa vào vai Ba mà bước! Mấy đứa em còn nhỏ quá nhìn quanh… ngơ ngác. Thấy Má như vậy, nước mắt mình bây giờ, trưa tới giờ có khóc được giọt nào đâu, mới trào ra như suối:
“Ảnh nằm đây nè! Má!”
Má chỉ kêu: “Con ơi!” Rồi khóc! Nghe thảm làm sao! Ba chỉ im lặng, không nói gì, mặt nhăn nhúm lại!
Đêm xuống, Ba, Má và mấy đứa em vô nhà khách nghỉ để bình minh, rạng sáng mai đưa xác anh về quê cũ. Mình không ngủ được, mặc chiếc áo ba-đờ-xuy cho đỡ lạnh. Trên đồi, gió nhiều quá, thổi u…u. Mình ngồi bó gối, dưới chân anh. Nhang tàn thắp khuya. Thuốc tàn lại đốt. Tiếng con vạc sành bám trên nóc sảnh lâu lâu lại rơi xuống, đập cánh xè xè, nghe như hơi người chết từ những chiếc quan tài chập chờn ánh nến, thoát ra.
Nhìn lên đồi cao nơi mộ ông Tướng Đỗ Cao Trí đèn thủy ngân sáng choang. Nhìn xuống dưới, những hàng bia mộ người chết trận… lặng im… chìm trong tối. Dọc đường từ nhà quàn vào khu gia binh của Liên Đội Chung Sự, những mảnh ván quan tài đang đốt dở, cháy leo lét trong gió. Những mảnh ván quan tài đang cháy dở là do việc thân nhân mướn những người thầu tư nhân rửa xác tử sĩ lại để còn nhìn mặt lần cuối. Hòm cũ bỏ đi, sau đó xác được đặt vô cái hòm kẽm mới, hàn chì lại để ngăn mùi tử khí không thoát được ra ngoài, có người nằm lại nghĩa trang cùng đồng đội, có người được mang về quê an táng.
Ba không muốn khui nắp quan tài anh ra nữa, không phải sợ tốn tiền. Mà ba sợ ảnh chết như vậy chắc không còn nguyên vẹn gì… mà nếu Má nhìn thấy thì làm sao chịu cho nổi!
Hai là hy vọng người tử sĩ nằm đó không phải là xác của con mình. Một hy vọng hão huyền là có thể ngày nào đó anh sẽ về, gặp lại Ba, gặp lại Má chăng? Rõ ràng hy vọng đó chỉ là ảo vọng; dù vậy Ba vẫn còn ráng nắm níu, ráng mà bám víu theo?!
Sáng hôm sau, một bán tiểu đội lính, 6 người, ông Trung Úy già, Trưởng Hậu Cứ Tiểu Đoàn chỉ huy và chiếc GMC mười bánh đến! Những người lính kê vai, vác, đưa chiếc quan tài lên xe! Và anh về quê cũ. Tiếng kèn đồng nghe u uất. Trước đầu xe có tràng hoa cườm và băng vải tím.
Người yêu anh, chị Loan, y tá Bệnh Viện Lê Hữu Sanh của Sư đoàn Thủy Quân Lục Chiến, nức nở: “Anh Hòa ơi! Anh Hòa ơi!” lúc di quan! Tình nồng thắm của anh chị như bọt nước đã đành tan theo vận nước sau đó.
Lại theo xác anh. Xe qua những đường phố Sài Gòn nhộn nhịp. Người lính tử trận… lẳng lặng đi qua. Có người dừng lại, chào kính xác người chiến sĩ. Có người dừng lại, ngả nón cúi đầu! Đa số vẫn tiếp tục đi. Và xe chở xác vẫn đi!
Mang anh về lại quê nhà, Mỹ Tho… nơi, anh vì nước phải bỏ nó mà đi chỉ mới có 4 năm! Mình không nghĩ được gì hết! Cuộc chiến tranh nầy ai gây ra ư? Tại sao vậy? Làm sao cắt nghĩa được tham vọng của một lũ điên? Chỉ biết một điều là một thanh niên mới vừa xong trung học là lên đường nhập ngũ, từ Mỹ Tho ra tận Miền Trung gió Lào khô khốc thổi, rồi ngã xuống ở Đỉnh Ba Hô nào đó của Quảng Trị để ngăn chận Bắc Quân tràn vào thị xã.
Ngày 25 tháng 8, ôm tấm di ảnh của anh, thằng em kế, thứ năm, nối bước theo sau, trên hai tay là chiếc gối nhỏ, màu vàng viền đỏ, màu cờ, có cặp lon trung úy và chiếc bảo quốc huân chương đệ ngũ đẳng kèm anh dũng bội tinh với nhành dương liễu, đưa anh đến huyệt mộ! Thòng dây đưa quan tài anh xuống kim tĩnh mà mấy ông thợ hồ vừa mới xây xong, xi măng chỉ vừa kịp khô nước.
Ba loạt tiếng M-16 bắn chỉ thiên, chào vĩnh biệt người chiến sĩ.
Lại tiếng kêu khóc của người yêu anh ở giờ hạ huyệt: “Anh Hòa ơi! Anh Hòa ơi!”
Đất lấp lại! Và năm ấy mình vừa 20 tuổi. Ngày chôn anh, ngày 25 tháng 8, là ngày sinh nhựt của mình!
(Khuyết Danh)
VTLV MỪNG NGÀY QUÂN LỰC VNCH 19/06
VĂN THƠ Thung Lũng phố Hoa Vàng
LẠC VIỆT - đồng hương đã họp đoàn
MƯỜI CHÍN - Việt Nam thời dũng mãnh
THÁNG JUNE (06)- Quân Lực thuở huy hoàng
Nhớ ơn hào kiệt vào nguy hiểm
Tưởng niệm anh hùng vượt khổ gian
Chiến đấu không sờn quên tính mạng
Tận cùng phút cuối, giữ giang san.
(Phương Hoa - BBT VTLV - 19/06/2025)
MỘT CÂU CHUYỆN CẢM ĐỘNG: CUỘC SỐNG CỦA MỘT THƯƠNG BINH VNCH.Sáng nào cũng thấy thằng nhỏ cầm cái lon đứng chầu chực trước quán ăn. Tôi để mắt theo dõi thì hễ thấy thực khách vừa kêu tính tiền thì thằng bé chạy vào nhìn vào những cái tô, nếu còn thức ăn dư mứa thì nó vội vã trút vào cái lon rồi chạy ra ngoài đứng ngóng tiếp.
Khi cái lon gần đầy thì nó biến mất, chập sau thấy nó lại có mặt thập thò trước quán tiếp tục. Bàn tôi ngồi thì đứa bé không bao giờ quan tâm tới, vì mỗi sáng tôi chỉ đủ tiền uống 1 ly xây chừng vì tôi cũng nghèo cải tạo mới về sáng nhịn đói ngồi uống cà phê đen như một cái thú hay một cái tật không bỏ được.
Cứ thế, mà hơn một năm tôi mới quen được và tìm hiểu chút ít về hoàn cảnh gia đình của đứa bé. Tôi cố tình làm quen với thằng bé nhờ hôm ấy trời mưa, thằng bé đứng nép vào trong quán. Thằng bé đứng nép vào ngày càng sâu hơn trong quán vì mưa ngày càng lớn chỉ cách tôi chừng độ nửa thước. Tôi vói tay kéo nó ngồi xuống bàn và hỏi nó có thích uống cà phê không?
Thằng bé lắc đầu lia lịa và nói không uống. Tôi hỏi nó làm gì ngày nào cũng ra đây? và hiện sống với ai? Thằng bé như đoán được rằng: tôi chỉ là người khách ghiền cà phê nặng nên hàng ngày đóng đô ở đây nên nó cũng trả lời nhanh nhẹn rằng:
– “Con sống với ba má con, Ba con đi làm xa còn Má con đi phụ buôn bán ở ngoài chợ…”Tôi hỏi tiếp:
– “Còn con có đi học không ?”
Thằng bé nói:
– “Con không có đi học… con ở nhà phụ với má nuôi heo…”.
Đó là lý do để nói lên sự hiện diện hằng ngày của nó nơi quán ăn nầy. Nghe thằng bé nói như thế, tôi nói với chị chủ quán ăn giúp cho nó lấy những cơm và thức ăn thừa, và cũng từ đó nó không còn đứng lúp ló ngoài cửa quán nửa. Và nhờ tánh tình hiền hậu thật thà chị chủ quán cho nó vô phụ dọn bàn đề lấy thức ăn dư mang về và cho nó ăn uống để phụ việc. Từ đó tôi và nó gần gũi nhau hơn và thân với nhau lắm.
Có lần thằng bé hỏi tôi:
– “Chú làm nghề gì vậy hả chú?”
Tôi chỉ trả lời ngắn gọn là “Chú đang làm thinh”.
Đúng vậy mới cải tạo về mà, vợ con thì đã theo bên ngoại vượt biển hết rồi, nghe đâu đã định cư bên Úc, nay về ở với mẹ già ngày 1 buổi cà phê hai bửa cơm độn qua ngày. Thời gian ngột ngạt chậm chạp trôi qua, may mắn vợ chồng tôi đã bắt liên lạc được với nhau. Thế là những bữa cơm không còn ăn độn khoai củ hay bo bo nữa nhưng vẫn quen cử sáng cà phê quán gần nhà.
Không biết chị chủ quán có bỏ bùa mê hay tôi ghiền chổ ngồi mà không bữa nào vắng tôi. Một hôm, tôi đề nghị theo thằng bé về nhà nó chơi cho biết vì nó nói ở cũng gần không xa lắm. Thấy nó do dự và tỏ vẻ sợ sệt, tôi biết ngay nó đang dấu diếm điều gì.
Thương nó lắm, tôi dúi tiền cho nó hoài. Mấy hôm sau tôi lẳng lặng đi theo nó khi nó mang cơm và thức ăn dư về nhà buổi trưa. Khi thấy nó lủi vô một cái chòi nhỏ xíu thì tôi thật sự không ngờ. Đứng dưới gốc cây Gòn cách nhà nó không xa tôi thầm nghĩ, nhà chút xíu như vậy gia đình 3 người ở thì chổ đâu mà nuôi heo. Tôi đang đứng suy nghĩ đốt cũng hết mấy điếu thuốc thì thằng nhỏ lục tục xách lon xách nồi đi ra quán để thu dọn thức ăn buổi chiều.
Đợi thằng bé đi khuất tôi lò mò đến nơi mà hồi nãy nó vào. Đến đó mới nhìn rõ thì thật ra đâu có phải là nhà, một lõm trống được che dựng lên bằng những phế liệu đủ loại muốn chui vào phải khom mọp xuống. Nghe thấy có tiếng chân dừng lại, có tiếng đàn bà vọng ra hỏi. Tôi trả lời là đi kiếm thằng Tuất, thì nghe giọng đàn ông cho biết nó vừa đi khỏi rồi, và hỏi tôi là ai, mời tôi vào…. Vừa khom người chui vào tôi mới thật sự không ngờ những gì hiển hiện trước mắt tôi.
Người đàn ông hốc hác cụt hai giò tuổi cũng trạc tôi nhưng trông yếu đuối, lam lũ và khắc khổ lắm. Một người đàn bà bệnh hoạn xác xơ cả hai đang ăn những thức ăn thừa mà thằng bé vừa mới đem về. Vừa bàng hoàng, vừa cảm động vừa xót xa, nước mắt tôi bất chợt tuôn rơi mặc dù tôi cố nén…
Từ đó, tôi hiểu rõ về người phế binh sức tàn lực kiệt sống bên người vợ thủy chung tần tảo nuôi chồng bao năm nay giờ mang bịnh ác tính nặng nề thật đau xót. Tôi móc hết tiền trong túi biếu tặng và cáo lui. Về đến nhà tôi vẫn mãi ám ảnh hoàn cảnh bi thương của gia đình thằng bé mà tôi bỏ cơm nguyên cả ngày luôn.
Sáng hôm sau ra uống cà phê, thằng bé gặp tôi nó lấm lét không dám nhìn tôi vì nó đã biết trưa hôm qua tôi có tới nhà nó. Nó thì tỏ vẻ sợ tôi, nhưng tôi thực sự vừa thương vừa nể phục nó nhiều lắm. Tôi kêu nó lại và nói nhỏ với nó tại sao không cho tôi biết.
Tội nghiệp nó cúi đầu im lặng làm lòng tôi thêm nỗi xót xa. Có khách kêu trả tiền, như có cơ hội né tránh tôi nó chạy đi dọn bàn và tiếp tục công việc thu dọn thức ăn. Hèn gì sau nầy nó để thức ăn dư phân loại đàng hoàng lắm. Tội nghiệp hoàn cảnh của thằng bé mới mấy tuổi đầu mà vất vả nuôi cha mẹ theo khả năng chỉ tới đó. Cha là một phế binh cũ trước 75 cụt hai chân, mẹ thì bị bệnh gan nặng bụng phình trướng to khủng khiếp và cặp chân sưng vù lên đi đứng thật khó khăn, nước da thì vàng mét như nghệ. Thằng bé là lao động chánh trong gia đình, nó có hiếu lắm. Từ đó tôi thường cho tiền đứa bé mua bánh mì cơm gạo về nuôi cha mẹ.
Vợ tôi làm thủ tục bảo lãnh tôi sang Úc. Ngày tôi đi tôi đau xót phải để lại hai nỗi buồn đó là để mẹ và em gái lại quê nhà và không còn cơ hội giúp đỡ thằng bé nữa. Sang Úc định cư, tôi sống tại tiểu bang Victoria mấy năm đầu tôi hết sức cơ cực vì phải vật lộn với cuộc sống mới nơi đất mới và đối với tôi tất cả đều mới mẻ và xa lạ quá. Từ ngôn ngữ đến thời tiết đã làm tôi lao đao không ít. Thỉnh thoảng tôi gởi tiền về nuôi mẹ và em gái không quên dặn em gái tôi chuyển cho thằng bé chút ít gọi là chút tình phương xa.
Mấy năm sau tôi về thăm gia đình, tôi có ghé tìm thằng bé thì nó không còn lấy thức ăn trong quán đó nữa. Tôi mới kể rõ hoàn cảnh thằng bé cho chị chủ quán biết. Chị chủ quán đôi mắt đỏ hoe trách tôi sao không cho chị biết sớm để chị tìm cách giúp gia đình nó. Tôi chỉ bào chữa rằng tại thằng bé muốn giấu không cho ai biết! Tôi ghé vội qua nhà thằng bé thì mới hay mẹ nó đã qua đời vì căn bệnh ung thư gan.
Chỉ còn chèo queo một mình ba nó ở trần nằm một góc trông hết sức thương tâm. Hỏi thăm thì mới biết nó đã xin được việc làm đi phụ hồ kiếm tiền về nuôi cha. Chúa nhật tôi tới tìm thằng bé, chỉ mới có mấy năm mà nó đã cao lớn thành thanh niên rất đẹp trai duy chỉ đen đúa vì phơi nắng để kiếm đồng tiền. Tôi dẫn nó trở ra quán cà phê cũ, thấy nó hơi ái ngại, tôi trấn an là bà chủ quán tốt lắm tại không biết được hoàn cảnh gia đình nó. Ra đến quán ăn chị chủ quán năn nỉ nó về làm với chị, dọn dẹp và bưng thức ăn cho khách nhẹ nhàng hơn đi phụ hồ và chị sẽ trả lương như đang lãnh bên phụ hồ, tối về thức ăn thường bán không hết chị cho đem về nhà dùng khỏi phải mua hay đi chợ. Lần đầu tiên tôi thấy nó khóc, chị chủ quán cũng khóc theo làm tôi phải đứng dậy bỏ ra ngoài để khỏi phải rơi nước mắt vì chịu không nỗi.
Thằng Tuất vừa khóc vừa nói: “Sao ai cũng tốt với gia đình con hết đó, nhưng vì con đang làm phụ hồ cho anh Năm, anh ấy cũng tốt lắm giúp đỡ gia dình con nhiều lắm, sáng nào cũng mua cho ba con gói xôi hay bánh mì trước khi tụi con đi làm. Con cũng mang ơn ảnh nhiều nên con không thể nghỉ được, con xin lổi”. Không biết thằng Tuất nó nói thật hay nó ái ngại khi quay về chỗ mà ngày nào cũng cầm cái lon chầu chực trút đồ ăn dư về nuôi cha mẹ. Phải thông cảm nó, phải hiểu cho nó, phải cho nó có cái hiện tại và tương lai tốt hơn, đẹp hơn ngày trước. Chị chủ quán vừa gạt nước mắt vừa nói “Bất cứ lúc nào con cần đến cô thì con đừng ngại, cho cô biết nhé”…
Đời này cũng còn có những hoàn cảnh bi đát ít ai biết đến, và cũng có những đứa con xứng đáng như thằng Tuất. Ngày về lại Úc, tôi đến biếu hai cha con nó hai triệu đồng, thấy nó và ba nó mừng lắm tôi cũng vui lây. Không biết phải giúp gia đình nó như thế nào, tôi chụp hình ba nó, photo giấy tờ ba nó đem về Úc gởi cho Hội cứu trợ thương phế binh bị quên lãng trụ sở ở Sydney. Mấy tháng sau nhận được thư ba thằng Tuất viết qua, ông quá vui mừng khi được Hội bên Úc giúp đỡ gởi tiền về, ông cho biết suốt bao nhiêu năm qua lần đầu tiên ông thấy được niềm hạnh phúc khi cuộc đời phế binh của ông còn có người nhớ đến. Không biết ông ấy vui bao nhiêu mà chính tôi cũng hết sức vui mừng khi thực hiện một việc làm đem niềm vui đến cho những người phế binh sống hết sức đói nghèo bên quê mẹ.
Tôi xin cảm ơn cả hai: người chiến sĩ vô danh sống trong hẩm hiu và Hội cứu trợ thương phế binh đã thể hiện tình người trong công việc hết sức cao cả này.
(Minh Tạo)
Người Chiến Sĩ Không Quân VNCH, Vào Ngày Cuối Cùng Của Cuộc Chiến!***
Canh bạc chưa chơi mà hết vốn
Cờ còn nước đánh phải đành thua (*)
Vào ngày cuối cùng của cuộc chiến, khi mà mọi giới đều hiểu rằng không còn gì có thể cứu vãn được nữa
thì người chiến sĩ VNCH vẫn chiến đấu dũng cảm. Một vài tài liệu sau đây cho chúng ta khẳng định như thế:
1/ Tài liệu của Không Lực Hoa Kỳ – chương trình di tản “Frequent Wind” có viết rằng: Trong khi phi trường bị tấn công thì 2 chiếc Al (Skyraider chiến đấu có cánh quạt của Không lực VNCH) đã bay lượn trên không phận Saigon để truy lùng các vị trí pháo kích của địch. Một trong hai chiếc bị hỏa tiễn SA-7 bắn hạ,
Trong khi đó, nhiều người đã không e sợ, đổ xô ra ngoài để nhìn một chiếc phi cơ “Rồng lửa” AC-119 đang nhào lộn và xả súng (đại liên 6 nồng Gatling) bắn một vị trí của bộ đội Bắc Việt ở ngay gần cuối hướng đông Tân Sơn Nhất. Vào khoảng 7 giờ sáng 29/4, chiếc phi cơ anh dũng của VNCH đã bị trúng hỏa tiễn SA-7 của địch và bốc cháy rồi đâm nhào xuống mặt đất.
Trong một bức thư của một phi công VNCH gửi cho Clyde Bay ở Trung Tâm Di Tản Nha Trang, kể lại chuyện những phi công của Không Lực VNCH vào sáng ngày 29 tháng 4, vẫn tiếp tục thực hiện các phi vụ tấn công vào các đoàn xe tăng địch, khi chúng tiến về phía thủ đô Saigon. Theo lời của Trung Úy Coleman “ít nhất những người này đã là những chiến sĩ đã chiến đấu một cách anh dũng và hi sinh đến giọt máu cuối cùng của cuộc đời binh nghiệp, trong một trận chiến biết chắc là thua, nhưng vẫn sẵn sàng hi sinh”.
2/ Tài liệu trích trong cuốn Việt Nam và Chiến Lược Domino của Bạch Long (từ trang 312 đến 314) Nhưng sự bất ngờ cho Cộng Sản đã xảy ra ngay tại cửa ngõ vào Saigon. Khoảng gần một ngàn chiến sĩ của Chiến đoàn 3 Biệt Kích Dù và một số biệt kích, Nhảy Dù và quân nhân khác, có nhiệm vụ bảo vệ bộ Tổng Tham Mưu từ ngày 26 tháng 4, đã sẵn sàng chờ “đón” quân Cộng Sản. Trong ngày 29 tháng 4, tướng Lâm Văn Phát đã có can đảm đứng ra nhận chức tư lệnh Biệt Khu Thủ Đô với mục đích cầm quân chiến đấu bảo vệ Saigon. Tướng Phát đã ra lệnh cho các cánh quân Nhảy dù, Biệt Cách, Biệt Động Quân, Thủy Quân Lục Chiến… phải ngăn chận quân Cộng Sản kéo vào Saigon từ hai ngả tư Bảy Hiền và Hàng Xanh… Tướng Phát kể lại rằng ông chỉ còn vỏn vẹn 60 xe tăng M-41 và M-48 với những đơn vị lẻ tẻ để đối đầu với 16 sư đoàn Bắc Việt và 3 sư đoàn Việt Cộng với hàng
ngàn xe tăng, đại pháo và tấn công từ hai ngả vào Saigon.
Nhưng dù ở trong tình thế tuyệt vọng như vậy, tướng Phát và những người đầu hàng. Họ vẫn phải chiến đấu đến cùng! (Cần phải nói rằng các đơn vị lớn Thủy Quân Lục Chiến cực kỳ anh dũng và đã bị tan rã gần hết trước ngày 30 tháng, ở vùng Một và vùng Hai, và trong những trận rút bỏ khác.) Những người lính chiến đấu này không có…radio! Họ không cần biết rằng quân Cộng Sản đang thắng thế. Họ không cần biết tổng thống tạm thời Dương Văn Minh đang sửa soạn đầu hàng, dâng miền Nam cho Cộng Sản. Họ không cần biết rằng tình hình đã hoàn toàn tuyệt vọng, không còn một chút hi vọng ngăn chân quân đội Bắc Việt. Họ chỉ biết chiến đấu chống Cộng và tiêu diệt quân Cộng sản, và hình như họ chưa bao giờ có tư tưởng bỏ chạy hay đầu hàng! Họ hờm súng đợi quân thù Cộng Sản và sẵn sàng nhả đạn. Các xe tăng Cộng Sản hứng những loạt đạn đầu tiên và bất ngờ. Trong thành phố đang hỗn loạn tinh thần, tiếng đạn nổ như mưa bão xen lẫn với tiếng súng lớn, đã làm cho sự hỗn loạn gia tăng.
Trong thời gian thật ngắn khoảng hơn 1 giờ đồng hồ, 17 xe tăng Cộng sản bị trúng đạn cháy đen nằm rải rác từ Ngả tư Bảy Hiền đến cổng trại Phi Long và đến đường Cách Mạng… Pháo tháp xe tăng T-55 bằng thép dầy 12inches (30 phân tây) bị bắn thủng như bằng…bột, chứ không phải bằng thép! Lỗ đạn không lớn lắm. Hình như vào giờ chót người Mỹ viện trợ cho một loại súng bắn xe tăng đặc biệt, loại 106 ly (?), để bắn xe tăng. Đạn xuyên phá qua thép dầy nhất và lực cản của thép đã làm cho nhiệt độ gia tăng tới gần 3000 độ C, nướng chín quân lính Cộng Sản ở trong xe tăng Cánh quân Cộng Sản từ Long Khánh kéo về Saigon qua Hàng Xanh, Thị Nghè bọc xuống trước Sở Thú để tiến vào dinh Độc Lập thì bị quân Nhẩy Dù án ngữ. Quân Nhẩy Dù bị dồn về bảo vệ vòng đai Saigon. Họ không còn việc gì khác hơn là chiến đấu đến cùng từ đường vòng đai xa lộ Đại Hàn đến ngã tư Hàng Sanh về đến đại lộ Thống Nhất, nhà thờ Đức Bà. Hầu như những cánh quân Cộng Sản đầu tiên tiến vào Saigon theo ngả này đều bị Nhảy Dù tiêu tiệt hết. Tổng cộng trong khoảng từ 7 giờ sáng đến 10 giờ 15 ngày 30 tháng 4, khi Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng, hơn 20,000 quân Bắc Việt, 32 xe tăng và gần 30 quân xa (Molotova) chở đầy lính Cộng Sản bị bắn cháy, chết hết, trong phạm vi thành phố Saigon. Tất cả hai cánh quân Việt cộng đều khựng lại.
Bộ chỉ huy Cộng Sản cuống cuồng vội giục Dương Văn Minh phải đích thân ra lệnh cho tướng Lâm Văn Phát, thiếu tá Tài để ra lệnh cho Biệt Cách Dù và quân Nhảy Dù ngưng chiến đấu. Tất cả những người lính chiến đấu can trường nhất của VNCH lúc đó mới hiểu rằng miền Nam đã bị kẹt vào cái thế phải thua. Họ ném bỏ súng đạn trút bỏ quần áo trận và lẫn lộn vào dân chúng, tìm đường về nhà.
Một câu chuyện khác do tướng Lâm Văn Phát kể lại là sau khi Dương Văn Minh điện thoại cho ông phải ra lệnh ngưng bắn thì ông xuống dưới nhà. Dưới chân cầu thang, một người Quân Cảnh đã đứng nghiêm chào ông và nói: “Vĩnh biệt thiếu tướng”, rồi rút súng bắn vào đầu tự tử
Khi vị tư lệnh cuối cùng của Biệt Khu Thủ Đô đến Tổng Tham Mưu thì thấy chung quanh cột cờ lớn có khoảng hơn 300 binh sĩ Biệt Cách và sĩ quan chỉ huy họ đang đứng thành vòng tròn và hờm súng vào… lưng nhau, sẵn sàng nhả đạn tự tử tập thể. Tướng Phát phải nói với họ trong nước mắt rằng quân đội VNCH đứng vững cho đến giờ chót là nhờ tinh thần kỷ luật. Vậy lúc này đã có lệnh buông súng thì anh em ai về nhà nấy mà lo cho gia đình. Tự tử không có ích lợi gì cho mình cả. Các quân nhân nghe lời, chỉ có một vài sĩ quan trẻ tuổi đã tự tử. Đến 1 giờ trưa, tướng Phát bàn giao Biệt Khu Thủ Đô cho tướng Việt Cộng Ba Hồng. Sau đó tướng Ba Hồng mời tướng Phát đến Tổng Tham Mưu. Tại đây, khoảng 500 chiến xa T. 55 của Cộng quân nằm kín chung quanh cột cờ. Đáng lẽ những chiến xa này đã đi thẳng sang Tây Ninh theo đườngvòng đai Saigon. Nhưng sự đầu hàng của Dương Văn Minh đã thay đổi hết kế hoạch tiến đánh Thái Lan của Cộng Sản (tướng Lâm Văn Phát đã từ trần trong tuổi già tại Santa Ana, California ngày 30 tháng 10, 1998)
Nhưng hai trận đánh trên đây cũng chưa phải là trận đánh cuối cùng trong ngày 30 tháng 4. Trường Thiếu Sinh Quân Vũng Tàu đã chiến đấu mãnh liệt từ trong khuôn viên trường cho đến khoảng 2 giờ trưa. Lúc này, Cộng Sản đã cầm chắc cái thắng trong tay nên chúng không muốn chết thêm nữa. Chúng ngưng bắn và điều đình với các em. Các em đòi chúng phải ngưng bắn và rút ra xa để các em tự giải tán. Khoảng ba giờ chiều, các em hát bài quốc ca, làm lễ hạ cờ. Xong rồi bỏ đồng phục, mặc quần áo thường và từ từ ra khỏi trại, nước mắt ràn rụa trên má…
3/ Tài liệu: báo Wall Street Journal số ngày 2 tháng 5 năm 1975, bài bình luận của ký giả Peter Kahn, từng đoạt giải Pulitzer, có tựa đề “Truy Điệu Nam Việt Nam” “…Nam Việt Nam đã chống cự hữu hiệu trong 25 năm, và họ đã không phải luôn luôn được người Mỹ giúp. Tôi nghĩ ít có xã hội nào bền bỉ chịu đựng được một cuộc chiến đấu lâu dài như vậy… Quân lực VNCH đã chiến đấu can đảm và vững mạnh trong một số trận đánh mà chúng ta còn nhớ, thí dụ như trận An Lộc.
Quân đội ấy đã chiến đấu giỏi và can đảm ở nhiều trận đánh khác mà chúng ta không còn nhớ địa danh. Quân lực ấy đã can đảm và chiến đấu trong hàng ngàn trận đánh nhỏ, và giữ vững hàng ngàn tiền đồn hẻo lánh ở những nơi mà cái tên nghe rất xa lạ với người Mỹ. Hàng trăm ngàn người của quân lực ấy đã tử trận. Hơn nửa triệu người của quân lực ấy đã bị thương. Và trong những tuần lễ chót, khi mà người Mỹ nào cũng biết là cuộc chiến đấu đã thua rồi thì vẫn còn những đơn vị của quân lực ấy tiếp tục chiến đấu, thí dụ tại Xuân Lộc. Nhờ có những sự chiến đấu ấy mà người Mỹ và một số người Việt lựa chọn mới an toàn thoát đi được. Rốt cuộc, quân lực ấy đã tài giỏi hơn sự ước lượng của người ta. Phía mạnh hơn chưa chắc đã là phía tốt hơn”
4/ Tài liệu của ký giả người Pháp Jean Larteguy, đã chứng kiến những giờ phút cuối cùng ở Saigon ngày 29 và 30 tháng 4-75. Thứ Hai 28/4/75 Saigon sáng nay yên tĩnh. Các đơn vị của một lữ đoàn Dù chiếm đóng vị trí của họ trong thành phố, sau bức tường, trong những khu vườn. Họ không buồn rầu và không tuyệt vọng. Họ điều động như thể đang dự một một thao dượt. Đôi lúc họ còn cười với nhau và liệng cho nhau những chai Coca Cola. Họ không nuôi một ảo tưởng về số phận của họ, về kết quả của trận đánh tối hậu này. Nhưng tôi có cảm tưởng là họ nhất định chiến đấu tới cùng, và sẽ tự chôn mình trong những đổ nát của Saigon. “Và những binh sĩ tuyệt vời này vẫn còn có được các cấp chỉ huy ở bên họ. Một trong các cấp ấy là một đại tá. Tôi hỏi ông ta xem tình hình ra sao? Ông trả lời: “Chúng tôi sẽ chiến đấu, và chúng tôi sẽ là những người lính cuối cùng chiến đấu. Hãy nói cho mọi người biết rằng chúng tôi chết không phải vì Thiệu, vì Hương hay vì Minh.”
Sau khi Dương Văn Minh đã tuyên bố đầu hàng. Larteguy lại được chứng kiến tận mắt trận đánh cuối cùng của các đơn vị VNCH tại Saigon, và ghi lại như sau: “Gần Lăng Cha Cả, quân Dù đánh trận chót. Họ chiến đấu tới 11 giờ 30 trưa, cho tới khi các cấp chỉ huy của họ từ dinh Tổng Thống trở về sau cuộc gặp gỡ bi thảm với tướng Minh. Các sĩ quan này khuyên họ nên ngưng chiến đấu. Họ vừa hạ được 5 xe tăng T-54. Những xe ấy còn đang cháy ngùn ngụt. Một chiếc nổ tung vì đạn trong xe. Quân Dù không để lại trên trận địa một thứ gì, dầu là vũ khí, đồ trang bị, người bị thương hoặc người chết.” Larteguy cũng được thấy tận mắt các sinh viên trường Võ Bị Đà Lạt, lực lượng trừ bị chót của QLVNCH, tiến ra trận địa. “…Và trong những bộ đồng phục mới, giầy chùi xi bóng láng, các sinh viên anh dũng của Trường Võ Bị Đà Lạt đã đi vào chỗ chết. Họ ra đi thật hào hùng, đi như diễn binh, chỉ thiếu
có cái mũ diễn hành và đôi bao tay trắng.”
Một đồng nghiệp của Larteguy là Raoul Coutard đã thu được cảnh xuất quân bi tráng ngay vào máy quay phim và cố nén xúc động để hỏi các sinh viên sĩ quan: “Các anh có biết là sắp bị giết chết không?” Một thiếu úy trả lời: “Chúng tôi biết chứ!” Vì sao? – Tại vì chúng tôi không chấp nhận Chủ Nghĩa Cộng Sản! “…Các xe tăng đầu tiên của Cộng Sản vào Saigon từ phía đông, qua tỉnh lộ Thủ Đức và Biên Hòa…
Bộ binh thì tiến từ phía Bến Cát và Tây Ninh. Tuy vậy, bọn này chỉ tới được trung tâm Saigon vào lúc 5 giờ chiều.
Từ ngày hôm trước các đơn vị cộng quân này đã bị chận tại gần Hóc Môn, gần nơi có Trung Tâm Huấn Luyện Nhảy Dù do Lữ Đoàn 4 của Sư Đoàn Dù trấn giữ dưới sự chỉ huy của đại tá Vinh, sĩ quan to con, mặt phong trần, nhất định bất chấp lệnh ngưng bắn. Các đơn vị Cộng quân bị thiệt hại nhiều. Sau đó chúng còn phải giao tranh 2 lần trên đường phố Saigon. Một lần trước trụ sở Cảnh sát Công Lộ, nơi đây chừng 100 cảnh sát viên chiến đấu oanh liệt trong hơn một giờ, trước khi bị xe tăng Cộng Sản đề bẹp. Lần thứ hai ở ngã tư Hồng Thập Tự và Lê Văn Duyệt, là nơi chỉ có 4 người lính Dù võ trang đại liên và Bazzoka mà chiến đấu được trong 50 phút. Đến khi hết đạn, họ đi ra ngoài, nắm vai nhau, lập thành vòng tròn rồi cho nổ một tràng lựu đạn tự sát. “Đến chiều tối 400 chiến sĩ Mũ Đỏ (Dù) được gom từ trận Hốc Môn và từ phi trường, tụ lại quanh đại tá Vinh, và còn chiến đấu gần chợ chính và các nơi có ruộng lúa của tỉnh Chợ Lớn. Đến 10 giờ đêm, đại tá Vinh cho lệnh các binh sĩ chia thành toán nhỏ, lợi dụng bóng đem để rút về đồng bằng…” Darcourt cho biết đại tá Vinh đã ở lại vị trí và tự sát
(Người lính cũ tổng hợp tin từ báo chí nước ngoài)
Tin Quốc Tế
***
Do Thái-Iran: Chiến Sự Tiếp Diễn Trong Đêm Thứ Năm
(Hình AP: Khói bốc lên sau vụ tấn công của Do Thái từ tòa nhà nơi đặt kênh truyền hình quốc gia Iran, trong thành phố Teheran, ngày 16/6/2025.)
-Đêm 16 rạng sáng 17/6/2025, Do Thái và Iran đã tiếp tục oanh kích lẫn nhau trong ngày thứ năm của cuộc leo thang quân sự giữa hai quốc gia thù địch. Trong bối cảnh này, lãnh đạo các nước G7 họp tại Gia Nã Ðại, đã kêu gọi các bên giảm leo thang xung đột.
Theo thông báo của quân đội Do Thái, đã có nhiều vụ nổ sáng 17/6 ở thủ đô Tel-Aviv và thành phố Jerusalem và còi báo động đã vang lên ở Do Thái sau các vụ tấn công bằng phi đạn từ Iran. Theo thông tấn xã AFP, Tư lệnh Lục quân của quân đội Iran khẳng định đêm 16/6 đã phá hủy được các "mục tiêu chiến lược" của Do Thái trong một tấn công bằng drone.
Về phần mình, quân đội Do Thái cũng cho biết là đêm 16/6 đã tiến hành nhiều vụ oanh kích "quy mô lớn" nhắm vào hàng chục cơ sở lưu giữ và phóng phi đạn địa đối địa, cũng như vào các giàn phóng phi đạn địa đối không và các cơ sở lưu giữ drone. Đài truyền hình Quốc gia Iran thông báo đã có 3 người thiệt mạng khi trụ sở của đài bị Do Thái oanh kích hôm 16/6.
Trả lời kênh truyền hình Mỹ ABC hôm 16/6, Thủ tướng Do Thái Benjamin Netanyahu không loại trừ khả năng hạ sát luôn cả lãnh tụ tối cao của Iran, ông Ali Khamenei, "để chấm dứt cuộc xung đột" với Teheran. Từ Teheran, thông tín viên Siavosh Ghazi của Ðài Phát Thanh Quốc Tế Pháp (RFI) tường trình:
Khoảng 5-6 giờ sáng, những vụ nổ mới lại đánh thức người dân Teheran. Những cột khói được nhìn thấy ở phía Bắc và trung tâm thành phố. Hôm qua, sau các vụ oanh kích vào trụ sở đài phát thanh và truyền hình Quốc gia, các cuộc oanh kích vẫn tiếp diễn trên khắp thủ đô của Iran.
Sáng 17/6, một lớp mây khói dầy đặc bao trùm thành phố. Trong những ngày qua, nhiều người dân Teheran đã rời khỏi thành phố để tìm nơi ẩn náu trên bờ biển Caspi, ở phía Bắc Iran hoặc ở vùng nông thôn. Ở mọi lối ra khỏi thủ đô đều bị tắc đường nghiêm trọng. Thành phố trở nên vắng tanh. Tuyên bố của Tổng thống Trump kêu gọi toàn bộ người dân Teheran nên rời khỏi thủ đô càng khiến họ thêm lo lắng và bất an. Đặc biệt là khi một viên chức Do Thái tuyên bố trong vài ngày tới, các nhà lãnh đạo Iran sẽ nhận được một bất ngờ còn lớn hơn vụ hàng trăm máy nhắn tin của Hezbollah phát nổ. Nhiều người dân Teheran chưa rời khỏi thành phố nay cũng nghĩ đến việc lên đường và tìm nơi ẩn náu ở vùng nông thôn.
Tuy chiến sự đang leo thang giữa Do Thái và Iran, lực lượng Mỹ ở Trung Đông hiện vẫn ở trong tư thế "phòng thủ", chưa có gì thay đổi, theo tuyên bố của một phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc trên mạng X hôm 16/6, Trong khi đó, theo trang mạng Marine Traffic, chuyên theo dõi các vị trí của các tàu trên khắp thế giới, hàng không mẫu hạm Nimitz của Mỹ hôm 16/6 đã từ Biển Đông đi về hướng Trung Đông. Hàng không mẫu hạm này ban đầu dự trù ghé Đà Nẵng ngày 20/6, nhưng một viên chức Việt Nam nói với thông tấn xã AFP là chuyến thăm đã bị hủy "do phải đáp ứng một nhu cầu tác chiến mới", như giải thích của Bộ Quốc phòng Mỹ.
Anh Quốc cũng vừa thông báo khai triển các máy bay tiêm kích và các lực lượng tăng viện khác đến vùng Trung Đông, tăng cường hơn nữa sự hiện diện trong khu vực.
G7 Kêu Gọi Giảm Leo Thang Xung Đột Tại Trung Đông
-Ngày 17/6/2025, thượng đỉnh G7 – tập hợp 7 nước có nền công nghiệp tiên tiến nhất thế giới – kết thúc. Dự thảo Tuyên bố chung của G7 kêu gọi hạ nhiệt xung đột giữa Iran và Do Thái và tại Trung Đông nói chung.
Lãnh đạo các nước trong nhóm G7 tái khẳng định quyền "tự vệ" của Do Thái, nhưng kêu gọi "bảo vệ thường dân", đồng thời nhấn mạnh lập trường chung là "Iran mãi mãi không thể sở hữu vũ khí nguyên tử".
Tuy nhiên, theo thông tấn xã AFP, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã rời thượng đỉnh sớm hơn dự kiến. Phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc Karoline Leavitt trên mạng xã hội X giải thích động thái này của Tổng thống Trump là do có liên quan đến tình hình Trung Đông.
Đặc phái viên Murielle Paradon của Ðài Phát Thanh Quốc Tế Pháp (RFI) từ Kananaskis, miền Tây Gia Nã Ðại, giải thích thêm:
"Trong một tin nhắn đăng trên mạng xã hội của mình, ông Donald Trump đã cụt lủn trả lời đồng nhiệm Pháp Emmanuel Macron, người trước đó nói đến cuộc đàm phán về khả năng một lệnh hưu chiến giữa Do Thái và Iran.
"Ông ấy đã hiểu sai, vấn đề còn nghiêm trọng hơn thế nhiều". Tổng thống Mỹ đã viết như thế và cáo buộc nguyên thủ Pháp tìm cách gây sự chú ý. Vậy ông Donald Trump muốn nói điều gì? Về một thỏa thuận toàn diện hơn hay là nhiều điều khác nữa?
Những giờ gần đây, ông liên tục thay đổi thái độ, đầu tiên kêu gọi Iran nối lại các cuộc đàm phán về nguyên tử, rồi trong một thông điệp gây hoang mang, ông hối thúc người dân Iran tức thì rời Teheran. Ông khẳng định đã gởi quân chi viện đến Trung Đông nhưng chỉ ở tư thế phòng thủ. Hiện tại, không ai chắc chắn về các ý định của ông Donald Trump.
Rồi trước khi rời Gia Nã Ðại, ông Donald Trump đã đặt bút ký vào tuyên bố chung với các nước thành viên khác của G7. Một cử chỉ bất ngờ từ phía ông. Trong thông cáo chung này, các lãnh đạo kêu gọi giải quyết cuộc khủng hoảng giữa Do Thái và Iran, và hy vọng điều này sẽ dẫn đến một sự hạ nhiệt rộng lớn hơn tại Trung Đông, bao gồm cả lệnh ngừng bắn ở Gaza".
Theo nguồn tin từ Wall Street Journal ngày 16/6, Iran cho biết muốn thảo luận với Hoa Kỳ và Do Thái về việc ngừng giao tranh. Thông điệp này đã được Teheran gởi đi thông qua các nước trung gian Ả Rập. Còn theo thông tấn xã AFP, trong thông cáo chung ngày 16/6, khoảng 20 nước Ả Rập và Hồi giáo, bao gồm cả Qatar, Oman và Pakistan, kêu gọi thành lập một "vùng phi vũ khí nguyên tử và các loại vũ khí hủy diệt hàng loạt khác" tại Trung Đông. Về phần mình, 3 Ngoại trưởng các nước Anh, Pháp và Đức hối thúc Iran đàm phán "càng nhanh càng tốt mà không điều kiện tiên quyết" về chương trình nguyên tử của nước này.
Nga Oanh Kích Kyiv Vào Lúc G7 Họp, Trump Về Mỹ Sớm, Không Gặp Zelensky
(Hình REUTERS - Valentyn Ogirenko: Người dân đứng cạnh các khu vực bị Nga phá hủy ở Kyiv, thủ đô của Ukraine, ngày 17/6/2025.)-Nga đồng loạt tấn công vào hàng chục mục tiêu dân sự, trong đó có một tòa nhà chung cư lớn ở Kyiv và nhiều thành phố khác ở Ukraine trong đêm 16 qua ngày 17/6/2025, khiến ít 15 người thiệt mạng, trong đó có một người Mỹ 62 tuổi. Đây là "một trong những vụ tấn công kinh hoàng nhất" do Nga tiến hành. Đang tham dự G7 tại Gia Nã Ðại, Tổng thống Volodymyr Zelensky lấy làm tiếc "thế giới văn minh" "thiếu hành động".
Theo Tổng thống Zelensky, được thông tấn xã Reuters trích dẫn, Nga đã phóng hơn 440 drone và 32 phi đạn vào Ukraine. Sáng 17/6, Bộ trưởng Nội vụ thông báo trên mạng Telegram: "27 địa điểm tại nhiều quận ở thủ đô đã bị kẻ thù tấn công. Trong số này có nhiều chung cư, cơ sở giáo dục và những công trình hạ tầng quan trọng". "Kyiv lại trải qua một đêm khó khăn", theo chính quyền quân sự thủ đô. Thành phố cảng Odessa ở miền Nam Ukraine cũng bị Nga tấn công, một phụ nữ thiệt mạng và 17 người bị thương.
Bên phía Nga, chính quyền đã ra lệnh hạn chế tạm thời không phận tại 4 phi trường ở Mạc Tư Khoa. Theo Bộ Quốc phòng Nga, 198 drone của Ukraine đã "bị bắn chặn" từ 8 giờ tối 16/6 (giờ Mạc Tư Khoa) đến 7 giờ sáng 17/6.
Được mời tham dự G7 – tập hợp 7 nước có nền công nghiệp tiên tiến nhất thế giới –, Tổng thống Ukraine hy vọng gặp đồng nhiệm Mỹ bên lề cuộc họp để bàn về việc mua vũ khí. Tuy nhiên, chủ nhân Tòa Bạch Ốc đã rút ngắn thời gian lưu lại Kananaskis (Gia Nã Ðại), trở về Mỹ sau bữa ăn tối 16/6 với các nhà lãnh đạo G7, để tập trung vào cuộc xung đột Do Thái và Iran.
Trước đó, ngay khi tới Kananaskis và gặp Thủ tướng Gia Nã Ðại Mark Carney, Tổng thống Trump đã ám chỉ rằng nếu chiến tranh Ukraine xảy ra, đó là do lỗi của các nước G7. Trả lời báo giới, ông phát biểu: "G7 từng là G8 (Nga được kết nạp vào câu lạc bộ). Barack Obama và một Trudeau nào đó không muốn có Nga, và tôi cho rằng đó là một sai lầm, bởi vì tôi nghĩ sẽ không có chiến tranh ngày nay nếu Nga hiện diện", trong nhóm này.
Anh "Thở Phào" Vì Ký Được Thỏa Thuận Thuế Quan Với Hoa Kỳ
(Hình REUTERS - Stefan Rousseau: Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cầm bản Thoả thuận Thương mại ký với Thủ tướng Anh Keir Starmer, tại thượng đỉnh của G7, ở Alberta, Gia Nã Ðại, ngày 16/6/2025.)-Dự họp thượng đỉnh nhóm G7 – tập hợp 7 nước có nền công nghiệp tiên tiến nhất thế giới – ở Alberta (Gia Nã Ðại), hôm 16/6/2025, Thủ tướng Anh Keir Starmer đã ký với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump một Thỏa thuận song phương về Thuế quan, khiến Luân Đôn bớt lo lắng về thương chiến trong khi kinh tế Anh đang hụt đà tăng trưởng.
Thông tín viên Nguyễn Giang của Ðài Phát Thanh Quốc Tế Pháp (RFI) tường thuật từ thủ đô Luân Đôn của Anh Quốc:
Lễ ký kết tại Gia Nã Ðại không chỉ gỡ bỏ nhiều rào cản thuế quan với hàng hóa Anh nhập vào Hoa Kỳ, mà còn đưa Anh trở thành nước đầu tiên trên thế giới ký được Thỏa thuận Thương mại với Hoa Kỳ kể từ ngày Tổng thống Donald Trump tung ra loạt thuế quan đầu tháng 4 (Ngày "Giải phóng" 2/4/2025).
Cùng ngày tại Alberta, nhà lãnh đạo Mỹ còn ký ngay Sắc lệnh đưa Thỏa thuận Thương mại Anh-Mỹ vào thực hiện, khiến nước Anh thở phào nhẹ nhõm. Bộ trưởng Thương mại Anh Jonathan Reynolds nói công khai rằng "đây là sự kiện làm nhẹ người" (a big relief).
Cụ thể thì Hoa Kỳ sẽ đặt hạn ngạch nhập cảng hàng năm cho 100.000 xe hơi từ Anh, với mức thuế quan từ 25% xuống còn 10%. Riêng chuỗi cung ứng kỹ thuật hàng không-không gian và sản xuất máy bay thì được hai bên cùng miễn thuế cho nhau để thiết lập quan hệ chiến lược nhằm khai thác không gian, và gắn kết các lợi ích quân sự. Hoa Kỳ cho biết nếu Vương quốc Anh đáp ứng một số yêu cầu thì sẽ được nhận hạn ngạch hưởng thuế ưu đãi tối đa (quy chế Tối huệ quốc - most favoured nation) cho thép và nhôm nhập vào thị trường Mỹ.
Theo Thứ trưởng thứ nhất Bộ Tài chánh Anh, ông Darren Jones, ngay lập tức có 150.000 việc làm ở Anh được cứu nhờ thỏa thuận này với Mỹ. Trong những tuần bất ổn về thuế quan vừa qua, nhiều doanh nghiệp Anh trong ngành luyện kim và xe hơi đã tạm ngưng bán hàng sang Hoa Kỳ và có nguy cơ phải sa thải công nhân. Ông Liam Bates, đại diện tập đoàn thép arcegaglia hoan nghênh thỏa thuận, nhưng yêu cầu "có thông tin rõ ràng hơn", chứng tỏ là hiện còn nhiều chi tiết chưa đàm phán xong.
Vì sau màn "ký kết trình diễn" ở Gia Nã Ðại, Thỏa thuận Anh-Mỹ vẫn còn cần được thảo luận chi tiết ở khác nhiều lĩnh vực khác, và giới nhà nông Anh tỏ ra bi quan, lo ngại là thịt bò, nông sản Mỹ sẽ được "bán đổ bán tháo" vào Anh, gây thiệt hại cho họ.
Cũng cần phải nói là Anh đang có cuộc chơi cân bằng quan hệ thương mại với cả Hoa Kỳ và Liên Hiệp Âu Châu (EU). Ví dụ công ty mẹ của British Airways vừa công bố mua 32 máy bay Boeing mới từ Hoa Kỳ, cùng với 21 máy bay từ nhà sản xuất Âu Châu Airbus.
Đây dù sao cũng là tin vui cho kinh tế Anh vốn vừa trải qua tháng 4, tháng đầu của quý II năm nay, với các con số khá bi quan. Nền kinh tế Anh đã sụt giảm 0,3% trong tháng 4, vượt xa các dự đoán trước đó là 0,1%. Khu vực dịch vụ, vốn chiếm phần lớn nền kinh tế, bị thu hẹp 0,4%, còn ngành sản xuất giảm 0,9%, vì xuất cảng chịu tác động xấu của cuộc chiến thuế quan do đồng minh Hoa Kỳ phát động.
Pháp: Tác Hại của Mạng Xã Hội Đối Với Thanh Thiếu Niên
-Từ khoảng 10 năm qua, sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên ngày càng suy giảm, với tỷ lệ rối loạn lo âu hiện chiếm 45% ở Pháp. Mạng xã hội thường bị quy trách nhiệm về tình trạng này. Tổng thống Emmanuel Macron muốn cấm trẻ em dưới 15 tuổi truy cập mạng xã hội, dự kiến sẽ ban hành luật trong vài tháng tới.
Tuy nhiên, giới khoa học vẫn chia rẽ. Một số nhà nghiên cứu như Jonathan Haidt cảnh báo rằng có mối liên hệ trực tiếp giữa sự phát triển của mạng xã hội (Facebook, Instagram) từ năm 2010 với sự gia tăng của những rối loạn tâm thần ở giới trẻ. Ngược lại, một số nhà khoa học khác không chia sẻ quan điểm này.
Nghiên cứu Mentalo do Giáo sư Karine Chevreul ở Đại học Paris Cité phụ trách cho thấy thanh thiếu niên sử dụng màn hình hơn năm giờ mỗi ngày có nguy cơ gấp đôi mắc các rối loạn trầm cảm, nhưng liệu những người này đã có vấn đề tâm lý từ trước khi dành nhiều thời gian với màn hình, hay chính việc sử dụng màn hình gây ra trầm cảm? Bà cũng nhấn mạnh các yếu tố khác như áp lực học hành, cô lập xã hội, hay lo lắng về môi trường cũng tác động đến thanh niên.
Mặc dù vậy, các nhà khoa học tỏ ra đồng thuận về một số điểm, chẳng hạn như việc tiếp xúc quá nhiều với màn hình làm giảm chất lượng giấc ngủ, trong khi thiếu ngủ là yếu tố thúc đẩy trầm cảm và lo âu. Từ năm 2010 đến năm 2018, thanh thiếu niên Pháp mất trung bình 20 phút ngủ mỗi đêm trong tuần, đồng thời việc dùng điện thoại trong phòng ngủ tăng mạnh. Ngoài ra, mạng xã hội tạo ra hiện tượng "so sánh xã hội", khiến các bạn trẻ thấy cuộc sống người khác hoàn hảo hơn, tác động đến lòng tự trọng, ảnh hưởng xấu đến giấc ngủ và kết quả học tập....
Cuối cùng, các nghiên cứu thực nghiệm cho thấy việc giảm dùng mạng xã hội chỉ từ 1 đến 2 tuần đã có thể làm giảm một số triệu chứng, nhưng chỉ ngừng dùng thôi chưa đủ mà cần phải có sự can thiệp điều trị chuyên môn.
Kinh Tế: G7 Phải Đoàn Kết Để Kìm Hãm Trung Quốc
-Nhìn sang Gia Nã Ðại, trang nhất của nhật báo kinh tế Les Echos ra ngày 17/6/2025 nhấn mạnh hội nghị thượng đỉnh G7 tại Kananaskis rất quan trọng, trong bối cảnh các nước thành viên tìm cách bảo vệ các giá trị Dân chủ và nền kinh tế thị trường, trước sự trỗi dậy của Trung Quốc, đang thách thức tầm ảnh hưởng của 7 quốc gia giàu nhất thế giới.
Robert Hormats, cựu Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ, nhấn mạnh rằng thành công của hội nghị lần này phụ thuộc vào sự đoàn kết của các thành viên, vì bất kỳ sự chia rẽ nào cũng sẽ khiến Trung Quốc quyết đoán hơn trong việc thống trị trật tự kinh tế toàn cầu.
Về thương mại, mặc dù các nước G7 vẫn giữ vai trò quan trọng, nhưng ảnh hưởng của Trung Quốc ngày càng sâu rộng. Năm 2024, Trung Quốc trở thành nước xuất cảng hàng đầu thế giới với giá trị xuất cảng vượt quá một nửa tổng giá trị của các nước G7 cộng lại. Giao thương giữa các nước phát triển giảm xuống, trong khi hoạt động thương mại giữa các nước đang phát triển do Trung Quốc chi phối tăng mạnh, đặc biệt là tại Phi Châu, nơi Trung Quốc vượt xa G7.
Cuối cùng, chính sách bảo hộ thương mại của Mỹ đe dọa các nguyên tắc thương mại quốc tế và có thể kìm hãm tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Ông Robert Hormats kêu gọi các nước G7 đoàn kết trở lại để chống xu hướng nêu trên và ngăn Trung Quốc lợi dụng sự chia rẽ của khối.
Chủ Tịch Trung Quốc Họp Với Lãnh Đạo 5 Nước Trung Á Thuộc Liên Xô Cũ
(Hình AP: Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đứng cạnh Tổng thống Kazakhstan Jomart Tokayev tại phi trường ở ngoại ô thủ đô Astana, ngày 16/6/2025.)-Hôm 17/6/2025, Chủ tịch Trung Quốc, ông Tập Cận Bình họp thượng đỉnh tại Kazakhstan với lãnh đạo 5 nước Trung Á thuộc Liên Xô cũ, trong bối cảnh Bắc Kinh trở thành một cường quốc chính yếu trong khu vực, lấn át ảnh hưởng của Nga đối với các nước này.
Hội nghị thượng đỉnh tại thủ đô Astana của Kazakhstan, diễn ra 2 năm sau hội nghị đầu tiên tại Trung Quốc, với sự tham dự của ông Tập Cận Bình và các lãnh đạo của Kazakhstan, Kyrgyzstan, Uzbekistan, Tajikistan và Turkmenistan.
Dưới ảnh hưởng của Nga từ giữa thế kỷ 19 cho đến khi Liên Xô sụp đổ vào năm 1991, Trung Á, với vị trí chiến lược giữa Á Châu và Âu Châu và giàu tài nguyên thiên nhiên, ngày càng thu hút những cường quốc muốn cạnh tranh với Nga trong khu vực.
Theo hãng tin AFP, trước khi họp thượng đỉnh hôm 17/6, Chủ tịch Trung Quốc đã có các cuộc hội đàm song phương với từng lãnh đạo Trung Á, kêu gọi tăng cường hợp tác trong mọi lĩnh vực. Tân Hoa Xã cho biết, ông Tập Cận Bình đặc biệt nhấn mạnh đến nhu cầu "thúc đẩy dự án xây dựng tuyến đường sắt Trung Quốc-Kyrgyzstan-Uzbekistan", một trong những dự án trọng điểm của Bắc Kinh trong khu vực.
Hãng tin AFP trích dẫn nhà Khoa học Chính trị người Kyrgyzstan, Nargiza Muratalieva, nhận định: "Các quốc gia Trung Á dao động giữa các trung tâm quyền lực khác nhau, không muốn bị phụ thuộc quá mức vào một đối tác duy nhất".
Về phản ứng của Nga, hôm 16/6, phát ngôn viên Ðiện Cẩm Linh Dmitri Peskov tuyên bố "không sợ" việc Trung Quốc, một "đối tác chiến lược được ưu tiên" của Nga, xích gần lại các quốc gia Trung Á, vốn là "đối tác lịch sử tự nhiên" của Nga.
Như là biểu tượng của cuộc tranh giành ảnh hưởng giữa Mạc Tư Khoa và Bắc Kinh trong khu vực này, Kazakhstan hôm thứ Bảy tuần trước thông báo Nga sẽ xây dựng nhà máy điện nguyên tử đầu tiên trên lãnh thổ của mình và Trung Quốc có thể sẽ xây dựng nhà máy thứ nhì. Nhưng nay Trung Quốc đã trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Trung Á, với trao đổi mậu dịch lên đến 95 tỉ Mỹ kim vào năm 2024, theo hải quan Trung Quốc, vượt xa Liên Hiệp Âu Châu (64 tỉ theo số liệu năm 2023) và Nga (với 44 tỉ Mỹ kim).
Trung Á cũng đóng vai trò chính trong các dự án cơ sở hạ tầng lớn của Trung Quốc, trong khuôn khổ kế hoạch "Con đường tơ lụa mới". Theo chuyên gia Nargiza Muratalieva, "cả Nga và phương Tây đều không có khả năng phân bổ nguồn lực tài chánh cho cơ sở hạ tầng nhanh chóng và với quy mô như Trung Quốc, đôi khi bỏ qua các thủ tục minh bạch".
Mặt khác, các công ty Trung Quốc đang ký kết ngày càng nhiều thỏa thuận trong lĩnh vực năng lượng, như khí đốt ở Turkmenistan, uranium ở Kazakhstan và đất hiếm ở Tajikistan. Nói chung, Trung Á rất giàu các nguồn tài nguyên thiên nhiên mà nền kinh tế Trung Quốc đang rất cần.
Trung Quốc cũng rất ủng hộ các chế độ trong khu vực, chủ yếu là chế độ độc tài. Tại hội nghị thượng đỉnh "Trung Á-Trung Quốc" lần trước, ông Tập Cận Bình đã kêu gọi "chống lại sự can thiệp từ bên ngoài" có thể dẫn đến "các cuộc cách mạng" lật đổ những chính quyền đương nhiệm.
Hoa Kỳ Chia Rẽ Âu Châu Như Thế Nào?
-Về thời sự quốc tế, tờ Le Monde hôm 17/6/2025 dành trang nhất và hồ sơ lớn nói về việc Hoa Kỳ đã chia rẽ Âu Châu như thế nào.
Sau khi Mỹ bị tấn công khủng bố trong vụ 11/9/2001, phe bảo thủ mới của Hoa Kỳ đã nuôi dưỡng ý định tấn công Iraq, bất chấp sự phản đối của Pháp và Đức. Để đạt được mục tiêu, Tòa Bạch Ốc đã dựa vào các đồng minh ở Đông Âu, từ đó tạo ra rạn nứt trong nội bộ lục địa già.
Cần phải nhắc lại rằng trong cuộc khủng hoảng xuyên Đại Tây Dương đầu tiên thời điểm hậu Chiến tranh Lạnh, Pháp và Đức đứng về phía Nga, trong khi các nước Baltic đứng về phía Mỹ. Hoa Kỳ vốn đã chuẩn bị kỹ cho cuộc xâm lược Iraq và muốn tìm kiếm đồng minh để hợp pháp hóa hành động của mình, trong khi Pháp và Đức nỗ lực tìm kiếm một giải pháp trung gian thông qua Liên Hiệp Quốc.
Cuộc khủng hoảng Iraq đã để lại những hậu quả lâu dài, làm suy yếu mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương và chia rẽ Âu Châu. Sự chia rẽ này đã tác động đến các cuộc khủng hoảng sau này, bao gồm cuộc xung đột hiện tại giữa Âu Châu và Hoa Kỳ dưới thời Tổng thống Donald Trump.
TIN VẮN - TIN TỔNG HỢP
*
(AFP/RFI) – Trung Quốc: Nổ ở nhà máy pháo hoa, 9 người chết. Một vụ nổ tại một nhà máy pháo hoa ở miền Trung của Trung Quốc đã khiến 9 người chết và 26 người bị thương, theo đài truyền thanh nhà nước Trung Quốc CNR hôm 17/6/2025. Vụ nổ xảy ra trước 8 giờ 30 sáng 16/6 tại khu công nghiệp gần một thành phố ở tỉnh Hồ Nam. Các đội cấp cứu vẫn được huy động tại hiện trường, tình hình được mô tả là "phức tạp" vì các vụ nổ tiếp theo có thể cản trở công việc của họ. Các vụ nổ tại những khu công nghiệp xảy ra thường xuyên ở Trung Quốc, nơi mà rất nhiều nhà máy không tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn.(AFP/RFI) – Sinh viên ngoại quốc của Harvard: Thẩm phán vẫn chặn quyết định của Trump. Hôm 16/6/2025, một Thẩm phán liên bang của Boston kéo dài thêm ít nhất 1 tuần việc đình chỉ thi hành quyết định của Tổng thống Mỹ Donald Trump cấm sinh viên quốc tế của Đại học Harvard được nhập cảnh Hoa Kỳ. Các sinh viên ngoại quốc chiếm đến 27% tổng số sinh viên của Harvard và là một nguồn thu nhập quan trọng của Đại học danh tiếng này.
(AFP/RFI) – Thêm 36 nước có thể bị Hoa Kỳ hạn chế nhập cảnh. Theo một tài liệu lưu hành nội bộ, được Ngoại trưởng Marco Rubio ký và được báo Washington Post tiết lộ, 36 nước này, trong đó có Cam Bốt, Syria, Ai Cập và chủ yếu là các nước Phi Châu, được cho thời hạn 60 ngày để thích ứng với những yêu cầu của Hoa Kỳ. Ngày 16/6/2025, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã từ chối yêu cầu trả lời bình luận của thông tấn xã AFP. Tổng thống Donald Trump từng cấm nhập cảnh đối với công dân của 12 nước và hạn chế cấp visa (thị thực nhập cảnh) cho công dân 7 nước khác. Biện pháp có hiệu lực ngày 9/6 nhằm "bảo vệ Hoa Kỳ khỏi những kẻ khủng bố ngoại quốc và những mối đe dọa khác cho an ninh quốc gia".
(Yonhap/RFI) – Truyền thông Nga: Bình Nhưỡng gởi thêm 6.000 quân nhân dân dụng đến Nga. Cụ thể theo một kênh truyền thông Nga hôm 17/6/2025, Cộng sản Bắc Hàn sẽ điều khoảng 1.000 quân nhân chuyên phá mìn và 5.000 binh sĩ được chia thành 2 Tiểu đoàn tham gia vào công việc tái thiết vùng Koursk của Nga, sát biên giới với Ukraine. Hãng thông tấn Yonhap của Nam Hàn lưu ý thông báo này được đưa ra đúng vào ngày ông Serguei Shoigu, thư ký Hội đồng An ninh Liên bang Nga đến thăm Bình Nhưỡng, gặp lãnh đạo Kim Jong Un.
(AFP/RFI) – Thái Lan chuẩn bị đàm phán thương mại với Hoa Kỳ. Sau cuộc họp Nội các chính phủ, Bộ trưởng Tài chánh Thái Lan Pichai Chunhavajira, trả lời giới báo chí hôm 17/6/2025, cho biết Thái Lan sẽ "đệ trình một đề xuất thương mại chính thức đến Hoa Kỳ trong tuần này". Cũng theo Bộ trưởng Thái Lan, vòng đàm phán đầu tiên diễn ra trực tuyến, và sau đó là các cuộc họp trực tiếp. Thái Lan hiện đang phải đối mặt với đe dọa áp thuế đến 36% từ chính quyền Donald Trump. Thâm hụt thương mại hàng hóa của Hoa Kỳ đối với Thái Lan là ở mức 45,6 tỉ Mỹ kim trong năm 2024, tăng 11,7% so với năm 2023.
(AFP/RFI) – Căng thẳng biên giới: Cam Bốt cấm nhập cảng rau quả Thái Lan. Lệnh cấm có hiệu lực từ sáng 17/6/2025 là biện pháp trả đũa của Cam Bốt, sau khi cựu Thủ tướng Hun Sen ra tối hậu thư 24 tiếng yêu cầu Thái Lan mở cửa "bình thường" trở lại các cửa biên giới. Trước đó, Cam Bốt đã tẩy chay phim và phim truyền hình dài tập của Thái Lan. Ông Hun Sen đã ra lệnh cho vài chục ngàn người Cam Bốt đang làm việc ở Thái Lan về nước do sợ bị phân biệt đối xử. Căng thẳng giữa hai nước gia tăng sau khi một quân nhân Cam Bốt bị thiệt mạng trong vụ đấu súng với quân đối Thái Lan vào cuối tháng 5 ở một vùng tranh chấp ở biên giới.
(AFP/RFI) – Ban nhạc BTS ủng hộ nạn nhân các vụ nhận con nuôi bất hợp pháp ở Nam Hàn. Tái hợp sau thời gian làm nghĩa vụ quân sự, 7 thành viên BTS cùng với Câu lạc bộ fan "ARMY" mở chiến dịch #ReuniteWithBTS để hỗ trợ những người được nhận làm con nuôi ở Nam Hàn gặp lại cha mẹ đẻ, hoặc ít nhất là có được thông tin của họ và hỗ trợ KoRoot, tổ chức phi chính phủ đóng vai trò quan trọng về phát giác những sai phạm của Chính phủ Nam Hàn về vấn đề con nuôi. Từ năm 1955 đến 1999, khoảng 140.000 trẻ em Nam Hàn được nhận làm con nuôi, kể cả ở ngoại quốc. Tháng 3/2025, một ủy ban đã thừa nhận chính phủ Nam Hàn phải chịu trách nhiệm về rất nhiều sai sót, lạm dụng trong thủ tục, như làm giả hồ sơ để đáp ứng điều kiện con nuôi. Từ vài năm qua, nhiều người Nam Hàn được nhận nuôi ở ngoại quốc đòi được biết về hoàn cảnh họ được nhận nuôi.
(AFP/RFI) – Thương vụ bán TikTok US lại có thể được hoãn. Ngày 19/6/2025 là hạn cuối cùng để TikTok Mỹ tách khỏi công ty mẹ ByteDance theo lệnh của Quốc hội Hoa Kỳ. Trả lời đài truyền hình NBC đầu tháng 5, Tổng thống Donald Trump cho biết có thể sẽ triển hạn lần thứ ba, nếu không được Bắc Kinh bật đèn xanh do các biện pháp thuế quan của Tổng thống Hoa Kỳ đối với Trung Quốc. Trước đó, theo ý định thư được đúc kết vào đầu tháng 4, TikTok US sẽ tách khỏi tập đoàn ByteDance và tổ chức lại vốn. Tập đoàn Oracle, nơi trữ dữ liệu của TikTok US tại Hoa Kỳ, được cho là nắm quyền chỉ đạo cùng với công ty quản lý tài sản Blackstone hoặc doanh nhân Michael Dell.
(Le Figaro/RFI) – Pháp chuẩn bị đối phó với tuần nắng nóng. Nhiệt độ có thể lên tới 35°C ngày 18/6/2025. Nắng nóng sẽ kéo dài cả tuần do đợt áp suất cao bắt đầu từ thứ Hai (16/6), từ phía Tây và vùng Địa Trung Hải sẽ ngược lên phía Bắc. Theo dự báo, nhiệt độ có thể lên đến 40°C ở Paris vào cuối tuần, trùng với thời điểm lập hạ 21/6 ở Pháp.
(AFP/RFI) – Hoa Kỳ: Nghi phạm vụ ám sát vợ chồng Dân biểu ở Minnesota đã từng đến nhà 4 Dân biểu trong đêm gây án. Ngày 16/6/2025, Chưởng lý tiểu bang Minnesota cho biết Vance Boelter (57 tuổi), trong phiên ra trình tòa, đã bị bắt tối 15/6 sau 2 ngày truy nã, phải đối mặt với 6 cáo trạng, trong đó có 2 tội danh giết người bằng súng, "có thể bị phạt tù chung thân, thậm chí là tử hình". Ngoài ra, nghi phạm khiến Dân biểu John Hoffman, cũng thuộc đảng Dân chủ, và vợ bị thương nặng. Chưởng lý Joe Thompson nhấn mạnh "vụ ám sát với động cơ chính trị" "là lời cảnh tỉnh mọi người. Mọi người có thể không đồng tình nhau nhưng không vì thế mà giết họ hoặc gây đau đớn cho họ". Phiên xử tiếp theo dự kiến diễn ra ngày 27/6.
No comments:
Post a Comment